Mapa Myśli

Mapy myśli to sposób notowania, który ułatwia zapamiętanie robionych zapisków. To doskonały sposób dla osób pracujących, ale przede wszystkim dla uczących się studentów – spisane w ten sposób najważniejsze fakty, zapadną w pamięć. Czym są mapy myśli i jak pomagają w nauce?

Mapy myśli jako sposób na lepsze zapamiętywanie tekstu opracowali brytyjscy naukowcy bracia Tony i Barry Buzanowie. W swoim nowatorskim podejściu do notowania i zapamiętywania wykorzystali umiejętności ludzkiego mózgu, a dokładnie zdolność jednoczesnej współpracy obu półkul mózgowych.

Jak działa mapa myśli?

Jak pokazują badania, w czasie zapisywania tekstów, które musimy zapamiętać, pracuje lewa półkula mózgu odpowiedzialna za analizę, słowa i liczby. Dlatego naukowcy zaproponowali takie robienie notatek, które uaktywni drugą półkulę odpowiedzialna za trójwymiarowość, wyobraźnię czy kolory, a przez to wzmocni powierzchnię mózgu biorącą udział w zapamiętywaniu.

Wymyślili, że dodanie do notowanych słów elementów graficznych, barw, piktogramów oraz układanie ich nie linearnie, ale przestrzennie na kartkę zwiększy efektywność uczenia się i zapamiętywania zapisywanych treści. Ich teorię zdaje się potwierdzać praktyka – osoby, które zapisują ważne wiadomości w zalecany przez braci Buzan sposób szybciej się uczą i lepiej zapamiętują informacje.

Tworzenie map myśli pomaga w nauce, jest bardzo przydatne w procesie uczenia się do sprawdzianów, egzaminów czy ustnych odpowiedzi. Graficznie rozrysowane mapy pozwalają zapamiętać najważniejsze informacje, uszeregować je w hierarchii ważności czy ułożyć w kolejności wynikającej z dat, konsekwencji itd.

Trzeba też podkreślić, że mapa myśli musi być stworzona przez osobę, która będzie z niej korzystała, czyli np. przez studenta, a nie jego przyjaciół czy nauczyciela. Notatki i sposób ich zapisywania zależy od inwencji i potrzeb uczącego się studenta. Każdy wykorzystuje te elementy, te informacje czy skojarzenia, które mu wydają się najważniejsze, a korzysta z nich w taki sposób, jaki jest dla niego najlepszy i najczytelniejszy.

Zwykle osoby postronne nie potrafią korzystać z czyjejś mapy myśli. Mimo to istnieją oczywiście zasady, które pomagają w jej tworzeniu i ułatwiają korzystanie z niej.

O czym pamiętać, tworząc mapę myśli?

Mapa powinna być przede wszystkim jasna i przejrzysta. Powinna mieć formę drzewa, czyli zawierać główny problem (np. I rozbiór Polski), od którego rozchodzić się będą rozgałęzienia z dodatkowymi informacjami, rozrysowanymi według hierarchii ważności.

Wybierając słowa warte zapamiętania, uczeń powinien najpierw zastanowić się nad zagadnieniami łączącymi się z tematem i wybrać te, które jego zdaniem są konieczne do zapamiętania (np. państwa biorące udział w rozbiorze Polski, data rozbioru, zajęte tereny itd.).

Mapa myśli powinna operować wyłącznie hasłami i krótkimi notatkami oraz elementami graficznymi, takimi jak strzałki, symbole, podkreślenia, numeracja itd. Osoba ucząca się, która ją tworzy powinna wykorzystać kolorowe flamastry (jeden kolor odpowiada jednemu zagadnieniu), pisaki różnej grubości.

Warto stosować różne kroje i wielkości liter, pamiętając, że im ważniejsze słowo, tym większe i bardziej widoczne.

Mapa powinna być zindywidualizowana (osobiste skojarzenia, rysunki itd.), wtedy jej tworzenie będzie przyjemniejsze, a zapamiętanie – łatwiejsze.

Jak stworzyć mapę myśli?

Przystępując do stworzenia mapy należy wziąć czystą kartkę, np. A4 i ułożyć ją poziomo (poprawia to percepcję – oczy rozstawione są poziomo dlatego łatwiej „czytają” to, co jest rozrysowane w poziomie, nie w pionie).

Na środku kartki należy umieścić hasłowy problem. Słowo czy data powinny być napisane kolorowym flamastrem, pogrubione tak, aby ich czytelność była jak najlepsza i aby główny problem wyróżniał się na tle innych notatek. Bracia Buzan zalecają również, aby słowo to napisane były trójwymiarowymi literami, co jest elementem aktywującym prawą półkulę.

Następnie od głównego hasła rozrysowujemy promieniście biegnące linie/strzałki (mogą być grubsze przy słowie kluczowym i cieńsze przy powiązanej z nim notatce). Nie powinno być ich więcej niż 9, aby mózg szybciej je utrwalił.

Na liniach wpisujemy słowa klucze, które wraz z liniami prowadzą do informacji bardziej szczegółowych, dokładniejszych, od których mogą odchodzić kolejne rozgałęzienia.

Wprowadźmy elementy graficzne: strzałki niech pokazują nam powiązane tematy lub fakty wynikające z siebie, symbole obrazujące temat i ułatwiające jego zapamiętanie.